Włochy #4 – Anioły i Demony. Rzym i Dan Brown!

Włochy – Podróż śladami profesora Roberta Langdona w Rzymie,
na podstawie książki Dana Browna “Anioły i Demony”

Cześć! Z tej strony dziewczyna Dawida – Kasia. Dzisiejszy post został napisany przez mnie. Na pewno nie którzy z Was czytali bądź oglądali jeden z lepszych thrillerów Dana Browna – Anioły i Demony. Pisząc swoje powieści autor, nie spodziewał się, że historia Roberta Langdona zaciekawi tak liczne grono czytelników. Napisany w intrygujący sposób powieść Browna przetłumaczono na blisko pięćdziesiąt języków i w krótkim czasie stała się światowym bestsellerem. Niektórzy pewnie z Was nie zdaję sobie sprawę z tego, że takie ogromne miasta takie jak Rzym można zwiedzić w ciekawy sposób, a podróż śladami głównego bohatera – profesora Roberta Langdona stała się prawdziwym celem dla miłośników książki.  Razem z Dawidem postanowiliśmy odwiedzić wszystkie te miejsca. Wszystkie opisane niżej miejsca występujące w książce są w porządku chronologicznym. Może zacznę więc od krótkiego opisu akcji.

“Anioły i demony” – fakt czy mit?

Fabuła książki Anioły i demony rozpoczyna się w momencie, gdy nieznany z imienia książkowy papież zostaje zamordowany, a Robert Langdon – historyk i badacz symboli, zostaje pilnie wezwany do centrum badań jądrowych, które mieści się koło Genewy. W ciągu kilku godzin musi odnaleźć Ścieżkę Oświecenia stworzoną przez tajne bractwo Iluminatów, gdyż równo o północy w nieznanych zakamarkach Stolicy Apostolskiej wybuchnie bomba, o dużej sile rażenia. Okazuje się również że, na zwołane konklawe nie zjawiają się w Watykanie czterej kardynałowie, którzy mają największą szansę na objęcie papieskiego tronu. Wysłannik bractwa Iluminatów informuje Watykan, że równo co godzinę, od 20:00 do 23:00, będzie zabijał jednego z porwanych preferifi w czterech różnych miejscach Rzymu. Swoje ofiary złoży na Ołtarzach Nauki, które powiązane są z głównymi czterema żywiołami: ziemią, ogniem, powietrzem i wodą.

Ścieżka Oświecenia?

Intrygujące, prawda? Dla wyjaśnienia Ścieżka Oświecenia jest fikcyjnym pomysłem autora książki “Anioły i Demony” i w rzeczywistości nie istnieje. Badania historyczne nie potwierdzają teorii autora, który twierdzi, że Zakon Iluminatów powrócił i chce unicestwić Kościół Katolicki. Dan Brown sięgnął jedynie po literaturę sensacyjną i podważył współczesną interpretację dzieł wybitnego rzeźbiarza Lorenzo Bernini. Niestety posługując się fikcją wprowadził spore zamieszanie do historii powszechnej. Według Browna tajną ścieżką ma podążać kandydat, który chce wstąpić do starożytnego bractwa Ilumintów. Droga prowadząca do Kościoła Iluminatów musi być dobrze przemyślana, a rzeźby o tematyce religijnej idealnie kamuflują tajną ścieżkę. W Rzymie jest pełno dzieł o tej tematyce. Jeśli kandydat potrafi znaleźć pierwszy kościół i symbol Ziemi, z łatwością odnajdzie pozostałe Ołtarze Oświecenia.

Fabuła i miejsca związane z książką oraz filmem
“Anioły i Demony”

W celu znalezienia pierwszej wskazówki Robert Langdon wraz z Vittorią Vetrą (córką naukowca z Genewy – także zamordowanego), udają się do Archiwów Watykańskich. Z uwagi na okoliczności bohaterowie powieści mają nieograniczony dostęp do tajnych dokumentów. Przeglądając księgi Galileo Galilei (według autora powieści, włoski astronom był przywódcą Iluminatów), a dokładnie zapomniane dzieło Diagram Prawdy. pochodzące z XVII wieku, odnajdują na marginesie opisaną Ścieżkę Oświecenia:

Od ziemskiego grobu Santiego z otworem demona.

Mistycznych czterech pierwiastków zaczęła się odsłona.

W Rzymie ścieżkę światła wskazano, to święta próba,.

Anioły krzyżem niech cię prowadzą, a wzniosła wędrówka się uda. 

Pierwszą wskazówką według profesora Langdona jest grób Rafaela Santi, który znajduje się w Panteonie.

W 609 roku ta rzymska „świątynia wszystkich bogów” został zamieniony na kościół: z czasem budowla o wnętrzu napawającym przybysza nabożnym lękiem stała się symbolem Rzymu. Prostokątny portyk przesłania ogromną kopułę: jedynie od wewnątrz można docenić monumentalizm i piękno tej budowli. Światło dostaje się do wewnątrz przez oculos, otwór w szczycie kopuły. Ten cud inżynierii rzymskiej powstał dzięki cesarzowi Hadrianowi. – Rzym, Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006

Wskazany grób Rafaela Santi, jednego z najwybitniejszych obok Michał Anioła i Leonarda da Vinci artystów epoki renesansu, nie jest pierwszym Ołtarzem Nauki z powieści Browna. Bohater, Robert Langdon źle zinterpretował czterowiersz, który został napisany na marginesie Diagramu Prawdy. Bowiem w Panteonie, oculus nazywany jest często okiem boga, a nie otworem demona.

Bazylika Santa Maria del Popolo jest miejscem, w którym znajduje się pierwszy z czterech powieściowych Ołtarzy Nauki.

Wczesnorenesansowy kościół, jeden z największych rzymskich skarbców sztuki, zbudowano na polecenie papieża Sykstusa IV della Rovere w 1472 roku. Pracowali przy nim tacy artyści, jak Andrea Bergno i Pinturicchio oraz Beamante i Bernini.  Wiele znamienitych rodów wystawiało tu bogato zdobione kaplice. W kaplicy Della Rovere znajdują się wspaniałe freski Pinturicchia, a w kaplicy Cerasich dwa arcydzieła Caravaggia – Nawrócenie św. Pawła i Ukrzyżowanie św. Piotra. – Rzym, Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006

Fabuła w książce ogranicza się jedynie do Kaplicy Chigich w tym kościele.

Zaprojektował ją Rafael, Sebastiano del Piombo zaś wykonał ołtarz. W niszach po obu stronach ołtarza znajdują się rzeźby Berniniego i Lorenzetta. Mozaika w kopule ukazują Boga – stworzyciela siedmiu ciał niebieskich. – Rzym, Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006

Otworem demona okazuje się Klęczący szkielet – właz z mozaiką posadzkową, przedstawiającą śmierć. To pod nim ginie w książce pierwszy z preterifi – niemiecki kardynał, który zostaje uduszony ziemią.

Bohatera książki kolejną wskazówkę pokazuje jedna z rzeźb w Kaplicy Chighi.  Według  ostatniego wersu czterowiersza “Anioły krzyżem niech cię prowadzą, a wzniosła wędrówka się uda”, rzeźba, zaprojektowana przez Berniniego wskazuje na południowy zachód.

Kierunkiem kolejnego miejsca jest najważniejszy Kościół Katolicki
– Bazylika Świętego Piotra.

Jako najważniejsza i największa świątynia w Kościele Rzymskokatolickim przyciąga pielgrzymów z całego świata. Każdy kto przestępuje progi bazyliki, nakrytej olbrzymią kopułą projektu Michała Anioła, jest onieśmielony jej bogactwem i monumentalnością. W II wieku na miejscu grobu Świętego Piotra wzniesiono edikulę, a na rozkaz cesarza Konstantyna – pierwszą wielką bazylikę, ukończoną około 329 roku. – Rzym, Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006

W dalszej części powieści bohaterowie przenoszą się na zaprojektowany przez Berniniego przy czynnym udziale papieża zleceniodawcy Aleksandra VII Plac Świętego Piotra.

Został ukończony w 1667 roku. W symbolicznym geście w otwartych ramionach wita on wiernych z całego świata. – Rzym, Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006

Na środku Placu znajduje się egipski obelisk, który jest kolejnym miejscem na Ścieżce Oświecenia.

Wokół monolitu zostało wyryte na 16 marmurowych owalach ułożonych w kręgu wyobrażenia wiatrów ze wskazaniem odpowiedniego pochodzenia. – Rzym, Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006

Przy marmurowej płycie o nazwie West Ponente ginie kolejny z porwanych kardynałów. Dan Brown uczynił z Gian Lonernza Berininiego Iluminata, a jego rzeźby wskazują Ścieżkę Oświecenia. Relief West Ponente, który przedstawia wiatr zachodni pokazuje ten sam kierunek.

Kolejnym kościołem wspomnianym w książce jest
Bazylika Santa Maria della Vittoria.

Jest to mały barokowy kościół z bogatą dekoracją wnętrz. Tutaj, w Kaplicy Cornaro, znajduje się jedna z najlepszych rzeźb Berniniego Ekstaza św. Teresy. – Rzym, Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006

Kaplica ta zbudowana jest na wzór małego teatru. W Kaplicy Cornaro ginie od ognia trzeci porwany kardynał. Dzieło Berniniego odgrywa kluczowa rolę, ponieważ nad Świętą Teresą z uśmiechem czułym albo okrutnym w zależności od kąta patrzenia na dzieło, stoi anioł trzymający w ręku strzałę, którą za chwilę ponownie wbije jej w serce.

Anioł strzałą aż nadto wskazuje kierunek Ołtarza Nauki, związanego z ostatnim symbolem jakim jest Woda.

Strzała skierowana jest w stronę północnym, gdzie znajduje się
Fontanna Czterech Rzek.

Fontanna została zbudowana dla papieża Innocentego X Pamphilij i odsłonięta w 1651 roku. Kompozycję kamienną, która pootrzymuje obelisk pochodzący z Cyrku Maksencjusza na Via Appia, ozdabia herb papieski: gołąb i gałązka oliwna. Projekt Berniniego przedstawia cztery rzeźby olbrzymów reprezentujących wielkie rzeki: Ganges, Dunaj, Nil i La Platę z czterech wówczas kontynentów. –Rzym, Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006

W tym miejscu umiera ostatni w powieści z porwanych kardynałów – Kardynał Moratati. Gołąb swoim dziobem na szczycie obelisku mieszczącego się na fontannie wskazuje ostatnie miejsce na Ścieżce Oświecenia – Kościół Iluminatów.

Jest to pilnie strzeżona cytadela papieska jakim jest Zamek Świętego Anioła.

Nazwa fortecy, wiąże się z wydarzeniem z czasu zarazy, gdy papieżowi Grzegorzowi Wielkiemu ukazał się w tym miejscu Święty Michał Archanioł. Budowla została wzniesiona w 139 roku jako mauzoleum cesarza Hadriana. Od tego czasu pełniła wiele różnych funkcji: była przyczółkiem Murów Aureliana, później cytadelą i więzieniem, a w czasach  niepokojów politycznych Włoch także rezydencją papieską. – Rzym, Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006

Wokół samego zamku znajduje się kilkanaście rzeźb przedstawiających Anioła, pochodzących z pracowni Berniniego.  Najbardziej znany jest Brązowy Anioł na szczycie cytadeli.

Ogromną figurę Świętego Michała Archanioła wykonał w XVIII wieku rzeźbiarz flamandzki Pieter Verschaffelt. – Rzym, Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006

W podziemiach zamku ginie w książce zabójca czterech kardynałów. Robert Langdon z Vittorią Vetrą muszą uratować kamerlinga i cały Watykan.

Śladami profesora Langdona, czyli nasza trasa z książki “Anioły i Demony”

Poszczególne obiekty przedstawione w powieści Browna, znajdują się niedaleko siebie i można je pokonać bez problemu pieszo. Niestety ze względu na położenie naszego hostelu razem z Dawidem postanowiliśmy stworzyć swoją własną Ścieżkę Oświecenia. Poniżej przedstawię Wam naszą zmodyfikowaną trasę.

→ Ścieżkę Oświecenia zaczęliśmy od Bazyliki Świętego Piotra w Watykanie (Basilica Papale di San Pietro in Vaticano),gdzie w powieści Browna jest drugim Ołtarzem Nauki. Wstęp do bazyliki jest bezpłatny ale dużą wagę zwraca się na nasz ubiór. Osoby nieodpowiednio ubrane (odkryte ramiona bądź kolana) mogą nie zostać wpuszczone do świątyni. W okresie letnim bazylika otwarta jest od 07:00 do 19:00, zaś zimą od 07:00 do 18:30. Kopuła nad Bazyliką Świętego Piotra jest jednym z dwóch elementów budowli, gdzie trzeba niestety zapłacić. Latem otwarta jest od 08:00 do 18:00, a zimą od 08:00 do 17:00. Koszt wejścia na kopułę:

• 6 € za wejście schodami (około 550 schodów)
• 8 € za skorzystanie z windy, która zawozi na taras (350 schodów)

W bazylice jest również możliwość zwiedzenia Grobu św. Piotra oraz krypty 147 papieży. Ze względu na niszczejące się grobowce każdego dnia może wejść tylko 250 osób. Wizyta musi być uprzednio zgłoszona mailem bądź osobiście w biurze. Jednak termin nie jest od razu ustalony, wszystko zależy od zainteresowania turystów. Krypty można zwiedzać od 15 roku życia, a koszt wynosi 12 €.

Moja mała rada: Bazylikę Św. Piotra zwiedzacie z samego rana gdy nie ma zbyt wielu pielgrzymów. Jeżeli postanowicie trasę przejść akurat w środę to polecam cotygodniową audiencję u papieża. Zawsze zaczyna się o 10:00, a wejście jest bezpłatne. Nie trzeba również mieć specjalnej wejściówki na tą okazję.

→ W promieniu nie całego kilometra znajduję się Zamek Świętego Anioła (Castel Sant’Angelo),który jest najbardziej charakterystyczną budowlą przy rzece Tyber. Cytadela okazuje się być Kościołem Iluminatów i to tutaj ginie zabójca czterech kardynałów. Zamek otwarty jest od wtorku do niedzieli w godzinach 09:00 – 19:30, o 18:30 zamykają kasy.
Koszt wejścia do obiektu:

• 14 € bilet normalny
• 7 € bilet ulgowy (obywatele UE, do 25 roku życia)
• poniżej 18 roku życia (obywatele UE) bilet jest bezpłatny

Więcej informacji znajdziecie na stronie www.castelsantangelo.beniculturali.it

← Przez most Św. Anioła (Ponte Sant’Angelo)

kierowaliśmy się w stronę Piazza Navona, gdzie znajduje się Fontanna Czterech Rzek (Fontana dei Quattro Fiumi). To tutaj jest ostatni Ołtarz Nauki. Piazza Navona jest sercem miasta i najbardziej znanym placem w Rzymie. Na placu znajdują się jeszcze dwie inne fontanny: fontanna del Moro, z centralną postacią Maura oraz fontanna del Neptuno, z grupa morskich nimf. Za zabudowę placu zawdzięcza się papieżowi Innocentemu X, który zlecił budowę Kościoła św. Agnieszki w Agonie (Sant’Agnese in Agone).

→ Niedaleko Piazza Navona mieści się Panteon, który był pierwszym miejscem odwiedzonym przez bohaterów książki. Świątynia wszystkich Bogów ufundowana została przez Marka Agryppę  i została zbudowana na polu Marsowym. Do budowli wejście jest bezpłatne.

→ Niecałe trzy kilometry dzieli Panteon od Kościół Matki Bożej Zwycięskiej (Santa Maria della Vittoria). Budowla jest trzecim Ołtarzem Nauki o symbolu Ognia, za sprawą intrygującej rzeźby Berniniego – Ekstaza św. Teresy. Godziny otwarcia obiektu w dni powszechnie: od 08:30 do 12:00 oraz od 15:30 do 18:00. Wejście do bazyliki jest bezpłatne, a więcej informacji znajdziecie na stronie: www.chiesasantamariavittoriaroma.it.

→ Przy pięknym parku oddalonym o 2 km Kościoła Matki Bożej Zwycięskiej,  znajduje się kościół – który w książce symbolizował Ziemię. Kościół Najświętszej Maryi Panny (Basilica Santa Maria del Popolo) jest jednym z najpiękniejszych pereł renesansu w Rzymie. Godziny otwarcia dni powszednie:  od 07:15 do 12:30 oraz od 16:00 do 19:00, a w dni świąteczne:   od 08:00 do 13:30 oraz 16:30 do 19:15 Wejście jest bezpłatne, a więcej informacji znajdziecie na www.santamariadelpopolo.it.

Gdy sami nie możemy sobie poradzić?

Wraz z rozwojem masowej turystyki pojawiły się liczne, przygotowane przez specjalistów oferty, ułatwiające odbywanie takiej podróży. Są to między innymi: organizowane przez wyspecjalizowane biura podróży wycieczki o tematyce literacko-filmowej i powstałe na rynku księgarskim dobrze przygotowane przewodniki. W Rzymie jednym najważniejszych organizatorów wycieczek śladami bohatera książki Anioły i Demony jest City Wonders , które od ponad 12 lat oferuje wycieczki skupiające się na wybranych najważniejszych europejskich miast. O dziwo, to wyjątkowe podejście do turystyki zaczęło się od trasy Dark Rome i odniosło tak wielki sukces, że firma rozrosła się w szybkim tempie. Biuro podróży stworzyło produkt turystyczny na bazie thrilleru Dana Browna i w swojej ofercie proponuje: interaktywną podróż z przewodnikiem (z możliwością oprowadzania w języku angielskim) po miejscach w Rzymie opisanych w powieści. Wycieczka zaczyna się na Piazza del Popolo i trwa cztery godziny. W cenie wycieczki turysta otrzymuje również darmową kawę oraz transport busem.

• wycieczka ograniczona jest do 25 osób
• organizowana jest od poniedziałku do piątku, od godziny 09:00 i trwa 4h
• koszt wycieczki: dorosły człowiek – 56 €, dziecko 51 € (do 14 roku życia)
• wycieczka prowadzona jest w języku angielskim

Na koniec parę słów o książce “Anioły i Demony”

Jak widzicie w interesujący sposób można zwiedzić Rzym. Uwierzcie mi, że turystyka oparta o twórczość Dana Browna rozwija się wciąż intensywnie. Jestem po obronie pracy licencjackiej, której tematem jest właśnie książka Anioły i demony. Część teksu została skopiowana z mojej pracy. Postawione przez siebie pytania badawcze pomogły udowodnić mi, że fenomen książki wciąż trwa, mimo, że od jej wydania minęło sporo czasu. Mam nadzieję, że zachęciłam Was do przejścia Ścieżki Oświecenia i zostania członkiem starożytnego Bractwa Iluminatów 🙂

Dla kolejnych zainteresowanych wątkami o Włoszech to zapraszam na pierwszą część ze studiów z Maceraty.
Macerata #1 – Jak wygląda Erasmus we Włoszech?

Wycieczkę do Rzymu możesz zarezerwować na stronie ITAKI.

Wpadnij do grupy podróżniczej!